مرحوم دکتر مهندس حسن طاهرکیا فرزند حاج بایرام خردهفروش، اهل شانجان، در سال ۱۳۲۰ شمسی در شانجان متولد شد. تا کلاس ششم ابتدایی در شانجان درس خوانده و به دلیل نبود مقاطع بالاتر تحصیلی در روستا، در سال ۱۳۳۸ به تهران سفر نمود و ضمن اشتغال روزانه به ۱۸ساعت کار سخت و شرکت در کلاسهای شبانه، موفق به کسب دیپلم ریاضی میشود.
او مدتی در استخدام شهرداری کرج و مدتی نیز با عنوان شهردار شهر آوج در استان همدان مشغول به کار گردید. پس از پذیرش در دانشکده فنی دانشگاه تبریز، موفق به دریافت لیسانس مهندسی راه و ساختمان شده و به استخدام وزارت راه و ترابری در آمد.
او برای ادامه تحصیل در مقطع دکترا به انگلستان مهاجرت نموده و با هدف کسب مدارج عالیتر و گذراندن دورههای تخصصی به کشورهای سوئیس، آلمان، آمریکا و کانادا سفر کرد. حسن طاهرکیا در سال ۱۹۸۵ میلادی (۱۳۶۴ ش.) درجه دکترا و فوق دکترای اصول کاربرد سنجش از دور یا اصول کاربرد تصاویر ماهوارهای را از دانشکده مهندسی و علوم فیزیک دانشگاه آستون انگلستان اخذ نمود.
قابل توجه است که بدانید عنوان رساله دکتری او (سنجش از دور برای بررسی پایداری شیب جادههای کوهستانی ایران) بوده که به طور مشخص جاده هراز و نقاط سیاه و خطرناک آن جاده که را به دلیل شیب ناپایدار دو طرف جاده منجر به تصادفات و سقوط مکرر ماشینها و تلفات سنگین جانی میشده است مورد بررسی قرار داده است.
ایشان همچنین شیبهای تند عاری از پوشش گیاهی منتهی به جاده هراز را مورد بررسی قرار دادند که نتیجه این مطالعه ساخت و نصب بهمنگیرها در دهه شصت است که قطعا در جاده هراز با آنها مواجه بوده و هستید. با استفاده از همین مطالعه و پژوهش، یک روش جدید و منحصر به فرد برای طبقهبندی تصاویر کوهستانی ایجاد شد که امکان تعیین دقیق ویژگیهای بحرانی منطقه مورد مطالعه (جاده هراز) را فراهم میکرد.
دکتر طاهرکیا بعد از انقلاب به ایران آمد تا در رشته مبانی و اصول سیستم اطلاعاتی جغرافیایی و کاربرد تصاویر ماهوارهای، دانشگاهی تأسیس کند که متأسفانه شرایط آن فراهم نگردید، لیکن در دانشگاه امام حسین(ع) دانشکدهای با همان اندیشه تأسیس شد که متأسفانه اجل امان نداد که او این دانشکده را با روش نوین و علم روز فعال کند و در خرداد سال ۱۳۷۶ در سن ۵۶ سالگی در کشور کانادا چشم از جهان فرو بست.
از آثار دکتر طاهرکیا به زبان فارسی دو جلد کتاب بسیار ارزشمند علمی به جا مانده است که به عنوان منابع دانشگاهی مورد استفاده دانشجویان کشور قرار میگیرد:
۱. طاهرکیا حسن، «اصول و کاربرد سنجش از دور»، ۱۳۷۵، انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران، چاپ نهضت قم «سمت»، ۵۰۴ صفحه
۲. بارو رجینالد، ترجمه طاهرکیا حسن، «سیستم اطلاعات جغرافیایی»، ۱۳۷۶، ایران، سازمان مطالعه و تدوین، چاپ و نشر لیلی، ۳۸۰ صفحه. متن کامل رساله دکتری ایشان به زبان انگلیسی در سایت دانشکده مهندسی دانشگاه آستون موجود است. در پایان جهت دسترسی، لینک مستقیم آن قید میگردد.
یادش گرامی، راهش پر رهرو و روحش شاد.
یادداشتی از مریم مُجازی
منابع: – کتاب شانجان، عبدالعلی مجازی، ۱۳۹۱، ص: ۵۲۲.
– سایت دانشگاه آستون (College of Engineering & Physical Sciences) – لینک دسترسی و دانلود چکیده و متن کامل تز دکتری
