شیخ عبدالله نیازی شبستری از شاعران و فضلای قرن دهم هجری بوده که در برخی منابع از نوادگان شیخ محمود شبستری، صاحب گلشن راز به شمار آمده است و در اکثر علوم زمان خویش، به ویژه علوم ریاضی متبحر داشته است. وی مدتی از عمر خود را در ماوراءالنهر و مرکز علمی ـ ادبی آن، سمرقند گذرانده و در سال ۹۲۶ ق به آسیای صغیر مهاجرت نمود و در استانبول مورد استقبال و اعزاز و تکریم سلطان سلیم و سلطان سلیمان قانونی قرار گرفت.
ایشان از جمله شاعر و دانشمندی است که در دوره روی کار آمدن حکومت صفویه زندگی کرده است و بخش مهمی از عمر خود را به دور از آذربایجان در محیط علمی ادبی ماوراءالنهر(بخشی از سرزمین آسیای میانه) و سپس آسیا صغیر گذرانده است به همین علت تاکنون مطالعه قابل توجهی درباره پیرامون زندگی و آثار ایشان انجام نگرفته است.
طبق روال سده‌های گذشته زبان عربی و زبان فارسی زبان شعر و ادب و ترک آن زمان بوده و ادبیات رسمی در انحصار خواص و طبقات حاکم بوده است. شیخ عبدالله نیازی شبستری طبق سنت ادبی عصر خویش به انواع شعر مانند غزل و مثنوی به ویژه معما و ماده تاریخ اقبال زیادی نشان داده و در آن دوره پر آشوب آکنده و سخت‌گیر و تاخت و تازهای لشکر کشی‌های خونین بخشی از استعداد خود را صرف ستایش و مدح سلاطین نموده است. بیشترین معلومات ایشان را درباره او کتاب مجالس النفائس دست می‌دهد و اغلب آنچه در تذکره‌ها و منابع پس از آن راجع به اون نقل شده بر اساس این کتاب بوده است.
مثنوی شمع و پروانه را که از بهترین و روان ترین منظومه‌های عرفانی در نوع خود می باشد، اثر ارزنده شیخ عبدالله نیازی شبستری می باشد که در ۸۱۲ بیت سروده است. این کتاب به عنوان اولین گام در جهت معرفی نیازی شبستری و احوال و آثار او در ایران است که در سه بخش تهیه و تنظیم شده است و توسط آقای خلیل قربانی گردآوری و به چاپ رسیده است.
در بخش اول زندگی و آثار شیخ عبدالله نیازی شبستری، به طور اجمالی معرفی گردیده و سعی شده است اطلاعات و اشعار و ابیات پراکنده‌ای که در منابع مختلف ضبط شده، ارائه شود.
در بخش دوم به معرفی و بررسی کوتاه اثر شاخص نیازی، یعنی مثنوی شمع و پروانه پرداخته شده است.
در بخش سوم متن کامل مثنوی شمع و پروانه که از روی نسخه منحصر به فرد کتابخانه سلیمانیه استانبول تنظیم شده، با رسم‌الخط امروزی همراه با توضیحات مختصر به چاپ رسیده است.
