صمد موحد در 24 آذر سال 1315شمسی در تبریز متولد شد. ایشان از شاگردان درس فلسفه، استاد محمود هومن در دانش‌سرای عالی بود و سال‌ها به عنوان استاد فلسفه و عرفان در دانشگاه‌های مختلف، از جمله دانشگاه خوارزمی به تدریس پرداخت.
ایشان نخستین مدیر بخش فلسفه و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی) و عضو هیئت مؤسس مؤسسه فرهنگی هنری صفای امید بودند.
دکتر صمد موحد، متخصص عرفان و فلسفه اسلامی بود و با تسلط شگفت‌انگیزی که بر زبان عربی داشت، کتاب‌های مهمی را در این حوزه‌ها، تالیف و ترجمه و تصحیح کرد.
دکتر صمد موحد، همچنین یکی از اصلی‌ترین مصححان آثار شیخ محمود شبستری، عارف و حکیم آذربایجانی قرن های هفتم و هشتم هجری است. او مجموعه آثار شیخ محمود شامل گلشن راز، سعادت نامه، حق الیقین، مرآت المحققین، مراتب العارفین را تصحیح کرده و شرح داده و همچنین تک نگاری خواندنی و خوبی درباره محمد شبستری با عنوان «عارفی با دو چهره» نگاشته است. این کتاب پیش‌تر با نام شیخ محمود شبستری در مجموعه استادان گذشته نشر طرح نو منتشر شده بود.
گزیده گوهر مراد از عبدالرزاق لاهیجی حکیم و متکلم قرن یازدهم و شاگرد و داماد ملاصدرا و گزیده اخلاق ناصری با عنوان کلید سعادت، اثر نامدار خواجه نصیرالدین طوسی فیلسوف، متکلم، ریاضیدان و اخترشناس مشهور ایرانی قرن هفتم هجری قمری، از دیگر تلاش‌های علمی دکتر موحد است. مقدمه‌ها و شرح‌های سودمند عالمانه استاد موحد بر این گزیده‌ها، راهنمای مفیدی برای دانشجویان و پژوهشگران این آثار است.
از دیگر خدمات علمی ارزنده دکتر صمد موحد، معرفی عارفان آذربایجان و در راس ایشان شیخ صفی الدین اردبیلی، بزرگ دودمان صفوی قرن‌های هفتم و هشتم هجری قمری است. دکتر موحد در کتاب سیری در تصوف آذربایجان به معرفی کامل حوزه عرفانی آذربایجان می‌پردازد و به تفصیل از نخستین جوانه‌ها و مشایخ پیشکسوت، دوران اوج و شکوفایی عرفان در آذربایجان در حوزه‌های تبریز و اهر و اردبیل و واپسین چهره های آن و گرایش به مکتب ابن عربی بحث می‌کند. او در کتاب کوی طریقت هم در نه فصل به حالات و کلمات و تحقیقات شیخ صفی‌الدین اردبیلی می‌پردازد و ضمن معرفی زندگی شیخ و شاخصه‌های طریقه و مشرب او، گزیده‌ای از کلمات و تحقیقات او را با شرح و توضیح ارایه می‌کند.
از دو کتاب خواندنی و ارزشمندی یاد کنبم که دکتر صمد موحد با همراهی برادر فاضل‌شان دکتر محمد علی تهیه و منتشر کردند. کتاب اول برگردان و شرح ده فصل اول از فصوص‌الحکم، مشهورترین کتاب محی‌الدین ابن‌عربی، عارف و دانشور و فیلسوف مسلمان اندلسی قرن‌های ششم و هفتم هجری و بنیانگذار عرفان نظری است. تحلیل‌های ده فص نوشته دکتر صمد موحد است. کتاب دوم رساله سپهسالار نوشته فریدون احمد سپهسالار، از ملازمان خدمت مولانا است که یکی از مهم‌ترین و مفصل‌ترین و قدیمی‌ترین شرح حال‌ها از زندگی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی رومی است.
آثار صمد موحد در راستای احیای عرفان آذربایجان بوده است. از جمله عارفان با عنوان بابا، می‌توان از بابا فرج وایقانی و بابامزید و بابا حسن سرخابی و شیخ صفی الدین اردبیلی و شیخ محمود شبستری نام برد. خطه‌ای عارف خیز که متأسفانه پژوهش‌های درخور آن کمتر صورت گرفته است. تلاش دکتر موحد در راستای شناساندن عارفان این سرزمین ستودنی است.
استاد صمد موحد نویسنده، پژوهشگر، استاد برجسته فلسفه و مطالعات فرهنگی کشور محقّق در روز یکشنبه 28 آبان 1402ش برابر با 5 جمادی‌الأولی 1445ق درگذشت.
تعدادی از آثار و مقالات استاد صمد موحد
۱- متن و ترجمه دو رساله فلسفی: فصوص الحکم (ترجمه)
۲- متن و ترجمه دو رساله فلسفی: تحفة العالم و ذيل التحفة، سفرنامه و خاطرات
۳- نگاهی به سرچشمه های حکمت اشراق و مفهوم های بنیادی آن
۴- برگردان و شرح ده فصل اول از فصوص الحکم: محی‌الدین ابن عربی
۵- رساله سپهسالار: زندگی مولانا جلال الدین محمد بلخی
۶- مجموعه آثار شیخ محمود شبستری: (گلشن راز، سعادت‌نامه، حق‌الیقین، مرآت‌المحققین، مراتب‌العارفین)
۷- کوی طریقت: شيخ صفی‌الدين اردبيلی چهره اصيل تصوف آذربايجان
۸- گلشن راز: یکی از آثار شیخ محمود شبستری
۹- سرچشمه های حکمت اشراق: نگاهی به منابع فکری شیخ اشراق شهاب الدین سهروردی
۱۰- گوهر مراد
۱۱- کلید سعادت: گزیده اخلاق ناصری
۱۲- تاریخ مختصر فلسفه از آغاز تا امروز
۱۳- عارفی با دو چهره: تک نگاری درباره محمد شبستری
۱۴- تحفه العالم و ذیل التحفه: سفرنامه میرعبداللطیف خان شوشتری
۱۵- سیری در تصوف آذربایجان: مقالاتی از پیران آذربایجان
۱۶- کتاب شناخت: نه مقاله از هفت محقق معاصر
گردآوری شده توسط هادی مروتی شانجانی
